Nhắc đến cái tên cây Xạ Đen có lẽ đối với nhiều người cái tên này còn quá xa lạ, tuy nhiên đây lại là một loài cây có nhiều công dụng đối với sức khỏe con người đặc biệt là dùng để bào chế ra nhiều bài thuốc chữa bệnh. Vậy còn chần chừ gì mà bạn không tham khảo ngay nội dung bài viết dưới đây để hiểu hơn về cây Xạ Đen.
1 Cây Xạ Đen là gì?
Cây Xạ Đen còn có tên gọi khác là: Cây ung thư, cây bách giải tên tiếng anh là celastrus hindsii.
Xạ Đen là một loại cây dây leo thân gỗ, mọc thành bụi, chiều dài trung bình khoảng 3-10m. Cành cây non không có lông, màu xám nhạt, lá màu hơi tía và có răng cưa, thường sống dựa vào các thân cây gỗ lớn trong rừng. Khi trưởng thành, cây dần chuyển sang màu nâu, xanh thẫm và có rất nhiều lông. Lá xạ đen có đầu nhọn, phiến lá hình bầu dục, mọc so le, dài 7-12cm, rộng 3-5cm, mép có răng thấp. Cuống lá khá ngắn, khoảng 5-7mm.
Chùm hoa mọc ở ngọn hay nách lá, dài khoảng 5-10cm, cuống hoa 2-4mm. Hoa có 5 cánh, màu trắng. Quả hình trứng, dài 1cm. Quả màu xanh, khi chín có màu vàng và tách ra thành 3 mảnh. Hạt có áo hạt màu đỏ hồng.
Mùa hoa vào khoảng tháng 3-5 và mùa quả tháng 8-12.
Cây Xạ Đen có thể dùng được tất cả các bộ phận gồm: Thân, cành, lá, quả.
Cây được thu hoạch vào bất cứ mùa nào trong năm. Các bộ phận của cây được cắt thành từng đoạn, đem phơi khô để làm thuốc. Để không làm ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc thì phần cây này cần được bảo quản tốt, giữ ở nơi khô thoáng, tránh để bị ẩm.
- Các cây dễ nhầm lẫn với Xạ Đen
Có nhiều loại cây họ xạ khác nhau như xạ vàng, xạ đen, xạ trắng, xạ lai… Trong đó, 2 loại thường được người dân dùng làm thuốc là xạ đen và xạ vàng. Để nhận biết cây xạ đen, bạn có thể quan sát các điểm sau:
– Cây tươi:
Xạ đen: lá dày và có sắc tím, màu xanh đậm, thân cây sẫm màu.
Xạ vàng: lá mỏng, không có sắc tím, màu xanh và không có răng cưa.
– Sau khi phơi khô:
Xạ đen khô: lá mùi thơm nhẹ, vụn nát, không bị giòn. Thân cây đen và có mùi thơm.
Xạ vàng khô: lá dễ vụn nát, phơi khô thường giòn. Thân cây có màu trắng nhạt, không mùi.
Ngoài ra, cây xạ đen (Celastrus hindsii) còn thường bị nhầm lẫn với cây cùm rụm (Ehretia dentata Courch.) và cây dót
Như vậy, chỉ duy nhất loài xạ đen châu Âu với tên khoa học Celastrus hindsii được nghiên cứu trên thế giới cũng như ở Việt Nam với tác dụng ức chế tế bào ung thư.
3. Thành phần hoá học
Các thành phần được nghiên cứu và tìm thấy trong loài cây này gồm:
Các polyphenol: rutin, kaempferol 3-rutinoside, axit rosmarinic, axit lithospermic và axit lithospermic B.
Các sesquiterpene và triterpene: estar agarofuran sesquiterpene, 1b, 2b, 6a, 15b-tetracetoxy-8b, 9a-dibenzoyloxy-b-dihydro agarofuran (celahin D), axit glucosyringic, emarginatine E, loranthol, lupenone, friedelinol, celasdin-A, celasdin-C, celasdin-B, cytotoxic.maytenfolone-A…
Các nhóm hợp chất khác như flavonoid, quinon, tanin, axit amin…
Mỗi chất này đều có nhiều công dụng khác nhau trong việc phòng và điều trị bệnh.
5. Công dụng của Xạ Đen
Theo đông y thì cây Xạ Đen có vị đắng nhạt, tính hàn. Cây Xạ Đen được biết đến với nhiều công dụng khác nhau, Công dụng đặc biệt của Xạ Đen phải kể đến đó là:
Sử dụng cây Xạ Đen để làm thuốc hỗ trợ chữa bệnh gan như: Viêm gan, xơ gan…
Trong y học cổ truyền, Xạ Đen có vị đắng, tính hàn giúp giảm mụn nhọt, tiêu viêm, giải độc, tăng cường sức đề kháng cơ thể, hạn chế sự phát triển của khối u, đặc biệt hỗ trợ điều trị ung thư.
Theo tài liệu nghiên cứu của viện Quân y thì cây Xạ Đen có tác dụng làm mát gan, hỗ trợ điều trị được nhiều căn bệnh khác như: Ung thư phổi, thanh nhiệt, thanh lọc độc tố trong cơ thể, chữa khỏi dị ứng, giảm mỡ máu, cân bằng huyết áp, kháng viêm, cầm máu vết thương.
Cây có nhiều tác dụng dược lý như chữa: Ung nhọt, lở loét, rối loạn tiêu hóa, mát huyết, giúp thông kinh, trị mất ngủ, viêm gan, vô sinh…
Với vùng nguyên liệu lớn và trang bị hệ thống chiết xuất cô đặc chân không tốt nhất hiện nay, Dược liệu Ngọc Thảo Châu đã tạo ra sản phẩm Cao Xạ Đen Ngọc Thảo Châu và loại phối hợp Cao An Xoa-Cà Gai Leo-Xạ Đen với hàm lượng dược tính lớn, dễ sử dụng, mang lại hiệu quả cao trong hỗ trợ phòng và điều trị một số loại bệnh đã được công bố.
Bình luận